Gmina SosnowicaZarys historyczny gminy Sosnowica
Pierwsze potwierdzone ślady osadnictwa w gminie Sosnowica odkryto w Zienkach - grób ludności kultury Trzcińskiem (epoka brązu), pochodzący z około 1500 roku p.n.e. Pierwsze wzmianki na piśmie dotyczące wsi Sosnowica znajdują się w „Terrestria Chelmensia Inscriptiones” datowane na lata 1440-1447. W 1564 roku lustratorzy królewscy Ziemi Chełmskiej opisują Sosnovyczę (Sosnowicę) wieś w parafii Sawin powiatu chełmskiego, składająca się z 3 działów i 16 zagród. Do Sosnowicy należała również wieś Orzechów Nowy, natomiast wieś Psia Wola (Pieszowola) była zaściankiem szlacheckim.
W 1685 roku Sosnowica uzyskała prawa miejskie, nadane przez króla Jana III Sobieskiego na wniosek miecznika Racławskiego Oktawiana Sosnowskiego. Rozwój miasteczka nastąpił w czasach Stanisława Augusta Poniatowskiego, kiedy to panem Sosnowicy był faworyt królewski wojewoda smoleński i płocki, hetman polny litewski Józef Sosnowski.
W 1775 roku przybył do Sosnowicy, po pobycie we Francji, Tadeusz Kościuszko. Udzielał lekcji rysunku i malarstwa, matematyki oraz historii powszechnej córkom Sosnowskiego Katarzynie i Ludwice. Ponadto był polskim Nodierem, który przekształcił stary sosnowicki park w nowoczesny ogród. Kościuszko zakochał się z wzajemnością w Ludwice, jednak Hetman Sosnowski zdecydowanie odmówił małżeństwa swojej córki z ubogim szlachetką. Kościuszko usiłował porwać Ludwikę i ją poślubić w wiejskim kościółku, tak by postawić hetmana przed faktem dokonanym. Jednak ucieczka się nie udała, a upokorzony i zrozpaczony Kościuszko wyjechał do Ameryki.
W 1795 roku w wyniku III rozbioru Polski Sosnowica wraz z Ziemią Chełmską wchodzi w skład zaboru austriackiego (Galicja Zachodnia). W 1801 roku córki Józefa Sosnowskiego: Katarzyna Platerowa i Ludwika Lubomirska sprzedały dobra sosnowickie swemu kuzynowi – byłemu szambelanowi Jego Królewskiej Mości Józefowi Sosnowskiego. Obejmowały one wówczas miasteczka i folwark Sosnowica oraz wsie Orzechów Nowy, Orzechów Stary, Turno, Olchówka, Bohutyn, Załuski, Górki, Leśniów i część Pieszowoli. W czasie okupacji austriackiej Sosnowica była najmniejszym miasteczkiem Ziemi Chełmskiej, gdzie w 1807 roku miała zaledwie 95 mieszkańców. W 1809 roku została włączona do Księstwa Warszawskiego. W miasteczku był burmistrz, funkcjonowała kancelaria miejska. W toku wojny prowadzonej w 1812 roku i okupacji w 1813 roku miasteczko bardzo ucierpiało. Po kilku latach po wojnach napoleońskich w roku 1818 Sosnowica liczyła tylko 76 mieszkańców. To wszystko przyczyniło się do odebrania w 1822 roku praw miejskich decyzją władz Królestwa Polskiego.
W okresie Powstania Styczniowego sosnowickie lasy dały schronienie licznym grupom partyzanckim. Miejscowa ludność udzielała powstańcom pomocy w postaci żywności, odzieży zimowej, służyła przewodnictwem i informacjami o ruchach wojsk nieprzyjacielskich. 14 marca 1863 roku grupa powstańców z oddziału płk Walentego Lewandowskiego i Marcina Borelowskiego zaatakowała przebywające czasowo w Sosnowicy dwie roty żołnierzy rosyjskich i zdobyła osadę. W latach 1880-1927 Sosnowica należała do gminy Turno. W latach 1905-1908 częstym gościem na dworze Teodora Libiszowskiego bywał Władysław Reymont. Zbierał materiały do opisu losu unitów w Ziemi Chełmskiej, zaowocowało to książką „Z Ziemi Chełmskiej”. Osada Sosnowica szybko się rozwijała i już w 1909 roku Sosnowica liczyła 903 mieszkańców, a nowy właściciel założył w okolicy szereg stawów rybnych i wybudował nowy dwór.
Pierwsza wojna światowa przyniosła Sosnowicy duże zniszczenia. W sierpniu 1915 roku wycofujące się z Lubelszczyzny wojska rosyjskie palą Sosnowicę. Niestety spłoną cenny obiekt polskiej architektury zabytkowej dwór Sosnowskich z 1723 roku. Z 43 wiosek należących do parafii sosnowickiej tylko jedna ocalała w całości, 6 w połowie, a reszta spłonęła. Sosnowica podlegała najpierw Niemieckiej Komendzie Etapów, a po pokoju brzeskim miała należeć do Ukrainy.
W końcu 1919 reaktywowano województwo lubelskie. Sosnowica weszła w skład gminy Wołoskowola powiatu włodawskiego. W Sosnowicy mieści się siedziba gminy. Po odzyskaniu niepodległości nastąpił stopniowy rozwój osady, stała się lokalnym środkiem usługowo - handlowym. Według pierwszego w niepodległej Polsce spisu powszechnego z 1921 roku w Sosnowicy mieszkało 616 osób w tym 184 Polaków, 151 Rusinów, 275 Żydów i 6 osób innej narodowości. Istniała wtedy parafia rzymsko - katolicka, prawosławna oraz funkcjonowała gmina żydowska. W maju 1924 roku powołano Ochotniczą Straż Pożarną, a w 1933 założono bibliotekę strażacką, która wkrótce uzyskała około 2500 tytułów i korzystała z niej cała społeczność sosnowicka. Na jesieni utworzono w Sosnowicy Ośrodek Zdrowia dla gmin Wołoskowola, Wola Wereszczyńska i Krzywowierzba.
Jesienią 1944 roku wprowadzony dekret o reformie rolnej, który odbiera dobra sosnowickie ostatniemu ich właścicielowi Teodorowi Libiszowskiemu. W 1951 roku powstaje Bank Spółdzielczy w Sosnowicy. Już w 1954 roku gromada Sosnowica wchodzi w skład reaktywowanego powiatu parczewskiego. W 1960 roku w okolicy budowano Kanał Wieprz-Krzna, który rok później oddano do użytku. W Sosnowicy zbudowano śluzę. Wkrótce powstała Baza Doświadczalna pod patronatem Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie. W 1963 północną część parku Sosnowskich przecięto dużym kanałem zasilającym w wodę stawy rybne. Wiele pomnikowych drzew z parku Sosnowickich znalazło się po drugiej stronie kanału.
Dopiero na mapie Polski wydanej 1 stycznia 1973 roku pojawiła się Sosnowica. W nowej gminie znalazły się sołectwa: Górki, Komarówka, Kropiwki, Lipniak, Lejno, Pieszowola, Orzechów Nowy, Sosnowica Dwór, Orzechów Stary, Zienki i Zbójno. Tego samego roku powstało Nadleśnictwo Parczew z siedzibą w Sosnowicy. W Sosnowicy znajdowało się Przedsiębiorstwo Wielozakładowe PGR, które składało się z 4 gospodarstw: w Zienkach, Ochoty, Turnie i Pasiece. Rozporządzało w sumie 2 tyś. ha użytków rolnych. Funkcjonowała również Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w Górkach, która prowadziła ponadto warsztat mechaniczny i cegielnię.
Już w 1 czerwca 1975 roku w efekcie kolejnej reformy administracyjnej PRL gmina Sosnowica wchodzi w skład nowoutworzonego województwa chełmskiego. W 1979 roku w przewodniku turystycznym Sosnowicę opisano jako lokalny ośrodek ruchu turystyczno - wypoczynkowego, a w okolicznych lasach biwakowały obozy harcerskie.
W 1983 roku Sosnowica liczyła około 1000 mieszkańców i posiadała 105 zagród. Jest również ośrodek zdrowia, apteka, zbiorcza szkoła gminna, bank spółdzielczy, Gminna Spółdzielnia „Samopomoc Chłopska”, posterunek MO i lecznica weterynaryjna. W osadzie mają siedziby: PGR rybacki, nadleśnictwo, Instytut Melioracyjny i użytków Rolnych, zakład usług Rolnych oraz zakłady remontowo - budowlane PGR. W Górkach funkcjonuje RSP „Zgoda”. W latach 1984-1987 wybudowano Dom Strażaka, w którym znalazły również pomieszczenia Biblioteka i Gminny Ośrodek Kultury. W 1987 roku średnia gęstość ludności wynosiła 18 mieszkańców na 1 km2 (kraju 110). W 1990 roku wprowadzoną reformę samorządową i utworzono 14 sołectw liczącej 3007 mieszkańców gminy Sosnowica.
W 1995 roku zamieszkiwało gminę o powierzchni 17,2 km2 3200 osób. Pozostało ponad 2000 ha popegeerowskiej ziemi, której nie ma komu zagospodarować. Panuje znaczne bezrobocie, którego nie załatwiały roboty publicznej czy prace interwencyjne. W 1995 roku Ochotnicza Straż Pożarna została włączona do Krajowego Systemu Ratownictwa Gaśniczego. Część przedsiębiorstw i zakładów budowlanych upadła w okresie PRL, a część została sprywatyzowana.