Gmina Sosnowica

Miejscowości

Bohutyn

Już w 1485 roku w aktach chełmskich wspomina się uroczysko o nazwie Bohutyn. Nazwa pochodzi od ukraińskiego imienia „Bohuta” (polskie Boguta). Bohutyn był związany z dobrami sosnowickimi i został założony przez Sosnowskich z Sosnowicy zaraz na początku kolonizacji tych ziemi. Należy więc do jednej z najstarszych osad w tej okolicy. Była to służebna osada w stosunku do Sosnowicy. Sosnowscy założyli tu młyn, który istniał przez następne stulecia.

Dopiero w XVIII wieku wokół osady młyńskiej powstała wieś o tej samej nazwie. Pierwsze ślady istnienia tej wsi można odnaleźć w archiwach litewskich. Pod datą 1714 wymienia się tam miejscowość Bohutyn w okolicach Sosnowicy. Również mapy z końca XVIII wieku przekazują informacje o istnieniu tej miejscowości.

Bohutyn aż do 1864 roku należał do dóbr sosnowickich i w tymże roku nastąpiło uwłaszczenie ziemi dworskiej. Wieś została włączona do gminy Turno.

W 1880 roku było tu zaledwie 5 domów, a mieszkało 43 osoby. Obszar wsi wynosił 274 morgi ziemi.

Okres I wojny światowej był ciężkim czasem dla tej wsi, ludność została zapewne częściowo ewakuowana lub też zginęła podczas walk w 1915 roku.

Według spisu powszechnego z 1921 roku wieś Bohutyn wraz z leśniczówką Bór liczyła zaledwie 3 domy i 28 mieszkańców. Przeważali wyznawcy katolicyzmu, było ich 18 osób. Pozostałe osoby były wyznania prawosławnego.

Jednak osada szybko się rozwijała i przed samą II wojną światową było tu już 16 domów mieszkalnych.

Czerniów

Na początku XIX wieku obszar tej wsi pokrywały lasy. Osada powstała dopiero w połowie XIX wieku. Była to bardzo niewielka miejscowość. W 1882 roku liczyła zaledwie 4 domy i 14 mieszkańców. Miejscowość należała do gminy Turno.

Spis powszechny z 1921 roku informuje o wsi Czerniejów, która łącznie z wsią Nowiny liczyła 17 domów i 135 mieszkańców. Mapa wojskowa z lat trzydziestych XX wieku informuje, że nazwa wsi brzmiała Pieszowola kolonia.

Górki

Wieś powstała w XVI wieku. Nie wspominają jej spisy podatkowe z 1564 roku, ale wymieniają źródła kościelne z 1567 roku parafii Sawin. Wieś wchodziła w skład dóbr sosnowickich aż do 1864 roku.

Górki można odnaleźć na mapach z końca XVIII wieku i z początku XIX wieku (Gorki lub Gurki).

W 1827 roku naliczono w tej wsi 42 domy mieszkalne i 223 osoby.

Dnia 19 VIII 1863 roku pod Górkami oddział powstańczy Krysińskiego stoczył potyczkę z Rosjanami, która skończyła się przegraną. Czternastu poległych powstańców pochowano w Sosnowicy.

Po powstaniu styczniowym ziemia dworska w tej wsi uległa uwłaszczeniu i powstało tu 39 gospodarstw rolnych na 974 morgach ziemi. Tak, więc było tu zapewne również tyle samo domów mieszkalnych.

Wieś rozwijała się bardzo powoli. Według spisu powszechnego z 1921 roku w Górkach naliczono 39 domów i 217 mieszkańców. Ogromną większość mieszkańców stanowili prawosławni. Było ich 193 osoby, pozostali mieszkańcy wyznawali katolicyzm (20 osób).

W tej wsi przed II wojną światową działał wiatrak należący do R. Hetmanika. Górki były przed II wojną światową ośrodkiem ukraińskiego ruchu nacjonalistycznego.

Izabelin

Izabelin to nazwa przysiółka Sosnowicy – Lasek, położonego wśród lasów około 2 km na wschód od osiedla rybackiego. Izabelin powstał po 1864 roku. Pierwotnie był to folwark. W 1921 roku było tu 2 domy i 21 mieszkańców. Natomiast w 1936 roku osada Izabelin liczyła 9 domów mieszkalnych.

Komarówka

Ta miejscowość powstała na przełomie XIX i XX wieku. W „Przewodniku po Królestwie Polskim” z 1901 roku na stronie 273 można znaleźć pierwszą wzmiankę o istnieniu wsi. Nazwa pochodzi od słowa „komar”.

W 1921 roku w tej wsi naliczono 17 domów i 100 mieszkańców. Mieszkali tu głównie katolicy, ale była też grupa prawosławnych (11 osób) i ewangelików (11 osób).

W 1936 roku w tej wsi stało już 33 domy mieszkalne.

Kropiwki

Kropiwki powstały już w XVIII wieku. Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z archiwów moskiewskich. Osada wchodziła w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego. Była to wieś królewska należąca do dóbr Krzywowierzba. Nazwa pochodzi od słowa „kropiwka” pochodzącego od staroruskiego „kropiwa”, czyli pokrzywa.

Dobra królewskie często były dzierżawione różnym bogatym rodom. Tak też było z tą wsią, a dzierżawcami wsi byli Sosnowscy z Sosnowicy.

Po 1795 roku dobra królewskie zostały przejęte przez rząd Cesarstwa Austrii, a następnie rząd Księstwa Warszawskiego. W 1815 roku dawne dobra królewskie przejął rząd Królestwa Polskiego. Dobrami rządowymi zarządzała Komisja Skarbu Królestwa Polskiego. Dobra rządowe z reguły miały lepsze warunki rozwoju niż wsie prywatne. Obciążania czynszami i powinnościami były tu mniejsze, a mieszkańcy mogli się odwoływać od sądów państwowych. Tak, więc mieszkańcy tej wsi byli chłopami rządowymi.

W 1827 roku było tu 33 domy i 171 mieszkańców. Dobra rządowe często były dzierżawione różnym szlachcicom. W 1864 roku ziemia rządowa została uwłaszczona między mieszkańców, a w 1867 roku wieś włączono do gminy Turno.

Według „Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego” w 1883 roku wieś liczyła 32 domy i 283 mieszkańców.

W 1921 roku Kropiwki liczyły 44 domy mieszkalne i 176 mieszkańców. Większość społeczności stanowili wyznawcy prawosławia, było ich 148 osób. Pozostali byli katolikami (25 osób) i Żydami (3 osoby).

W okresie międzywojennym w tej wsi był wiatrak należący do D. Stupaka. W tym czasie była tu również szkoła podstawowa 2 klasowa. Do szkoły oprócz Kropiwek przynależne były też Mościska i Olchówek. W 1926 roku uczyło się tu 54 dzieci.

Szkoła i wiatrak zaznaczone są też na mapie wojskowej z 1936 roku.

Lejno

Zasoby archiwów chełmskich informują, że wieś istniała już w 1533 roku pod nazwą Lin. Wieś założyli dziedzice wsi Wereszczyn, Wereszczyńscy i to oni byli przez wiele lat jej dziedzicami.

Nazwa pochodzi od słowa „lej” lub „leja” ewentualnie „lija” oznaczający kiedyś ulewny deszcz.

Spis podatkowy z 1564 roku przekazuje dane o wsi Lieyno. W tym czasie był to zaścianek szlachecki pełen drewnianych dworów, a ziemia w tej wsi była bardzo rozdrobniona. Spis wymienia następujących właścicieli wsi: Stanisław Wereszczyński, Albert Wereszczyński, Jan Wereszczyński i Bohdan Wereszczyński. Każdy z nich posiadał pół lub jedną włókę ziemi uprawnej.

Wereszczyńscy herbu Korczak byli miejscową szlachtą ruskiego pochodzenia, która wyznawała prawosławie. Już na początku XVI wieku Wereszczyńscy weszli w koligację rodzinną z Sosnowskimi z Sosnowicy.

Wereszczyńscy należeli do elity ziemi chełmskiej, a jeden z nich Iwan był biskupem chełmskim na początku XVI wieku. Jednak niektórzy z nich przyjęli wiarę katolicką i dochodzili do wysokich godności w kościele katolickim (Józef opat sieciechowski). Dochodziło do sytuacji, że dzieci urodzone w tej rodzinie stawały się obiektem „walk” między księdzem katolickim a popem. Chodziło o to kto ma ich ochrzcić, pop w wierze prawosławnej czy ksiądz katolicki w kościele rzymskim. Paprocki w swoim „Herbarzu Polskim” szeroko opisuje taki przypadek w tej rodzinie i lament, popa który „przez listy gromił, lamentując, że dziecię biesowym Lachem uczynił”. Jednak większość członków rodu była wyznania prawosławnego, a później unickiego.

W XVI wieku Wereszczyńscy byli na tyle znanym rodem, że często gościli u siebie Mikołaja Reja, który miał wiele majątków w ziemi chełmskiej. Wereszczyńscy pełnili wiele urzędów w ziemi chełmskiej.

Wereszczyńscy dziedziczyli w tej wsi aż do XVIII wieku, a Lejno wchodziło w skład dóbr wereszczyńskich. Ostatnim dziedzicem z tego rodu był Leon Wereszczyński chorąży krasnostawski i stolnik chełmski. Leon Wereszczyński zapisał się w historii tej wsi tym, że wybudował tu cerkiew unicką w 1771 roku. Ustanowiono też w Lejnie samodzielną parafię unicką.

Leon Wereszczyński wydał swą córkę Wiktorię za Franciszka Liniewskiego herbu Własnego. Liniewscy pochodzili ze szlachty wołyńskiej.

Franciszek Liniewski urodził się w 1749 roku, więc ślub musiał odbyć się w drugiej połowie XVIII wieku. Franciszek Liniewski i Wiktoria z Wereszczyńskich dochowali się syna Januarego Józefa Macieja urodzonego w 1792 roku. Właśnie January Józef Liniewski został dziedzicem tych dóbr w 1820 roku. Otrzymał w spadku po matce połowę Lejna, a drugą połowę kupił od swojej kuzynki w 1832 roku zostając dziedzicem całej wsi. Od tej pory Lejno zostało oddzielone od dóbr wereszczyńskich stając się samodzielnym majątkiem ziemskim.

Zakup drugiej połowy wsi był dużym obciążeniem finansowym dla Liniewskiego, który musiał się zapożyczyć. Od tej pory majątek Lejno już zawsze był obciążony długami.

Wieś Lejno w tym czasie (1827 rok) liczyła 45 domów mieszkalnych i 368 osób, była to więc całkiem spora osada, większa od Sosnowicy. January Liniewski ożenił się z Małgorzatą Heleną Osuchowską i miał jednego syna Józefa Seweryna urodzonego w 1814 roku w Warszawie. January Liniewski żył jeszcze w czasie powstania styczniowego, ale od końca lat trzydziestych XIX wieku majątkiem zarządzał już jego syn Józef Seweryn.

Liniewscy byli wzorowymi patriotami, a syn Januarego, Józef Seweryn był uczestnikiem powstania listopadowego, służył w drugim pułku Krakusów Lubelskich.

Za czasów Januarego Liniewskiego dobra Lejno jeszcze nie były zagospodarowane tworzyły je tylko folwark Lejno. Dopiero jego syn i następca Józef Seweryn Liniewski, gdy objął w posiadanie te dobra rozpoczął na szeroką skalę tworzenie nowych folwarków. Właśnie w tym czasie powstał folwark Zamłyniec oraz kolonie czynszowe: Jagodne, Rowisko, Zaranie i Daleki Kąt. Kolonie czynszowe były nowością w tamtych czasach. Chłopi-koloniści otrzymywali ziemie w dzierżawę i mieli za to oddawać umówiony czynsz. Liniewski wybudował też w Lejnie obszerny dwór złożony z ośmiu pokojów.

Gdy wybuchło powstanie styczniowe Józef Seweryn Liniewski energicznie pomagał powstańcom. Bywali tu przywódcy powstańczy: Wróblewski i Ejtminowicz. Doszło nawet latem 1863 roku do potyczki w pobliżu dworu między siłami powstańczymi a Rosjanami.

Jak wspomniano majątek Lejno był obciążony długami, a powstanie styczniowe zubożyło jeszcze bardziej Liniewskiego.

W 1864 roku nastąpiło uwłaszczenie ziemi dworskiej. W Lejnie powstało wtedy 66 samodzielnych gospodarstw rolnych. Wieś włączono do gminy Wola Wereszczyńska. W 1875 roku miejscowy kościół unicki został przemianowany na cerkiew prawosławną. Zmiana taka wiązała się często z represjami ze strony zaborcy, ponieważ mieszkańcy nie chcieli dobrowolnie zmieniać swojej wiary.

Zadłużony i coraz starszy Józef Liniewski rozpoczął wyprzedaż majątku, a w końcu - w 1888 roku sprzedał cały swój majątek niejakiemu Szlomie Eutenowi i sam przeniósł się do Lublina, gdzie zmarł w 1892 roku w wieku 78 lat.

Nowy żydowski właściciel ziemski podzielił ziemie na działki i rozpoczął wyprzedaż ziemi napływowym chłopom kolonistom. Rozpoczął też rabunkową gospodarkę leśną. „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego” z 1884 roku informuje, że nazwa wsi brzmiała Lejno ale też Lino. We wsi w tym czasie była cerkiew prawosławna oraz szkoła początkowa.

W 1915 roku duża część mieszkańców wsi została ewakuowana na wschód jako ludność ruskiego pochodzenia. Po wojnie część z nich wróciła.

Według spisu powszechnego z 1921 roku wieś Lejno miała 37 domów mieszkalnych i 228 mieszkańców. W tej wsi dominowali wyznawcy prawosławia było ich 184 osoby, a pozostali mieszkańcy (44 osoby) podało wiarę katolicką.

W okresie międzywojennym w Lejnie były dwa wiatraki. Jeden z nich należał do J. Bańkowskiego, a drugi do P. Budzyńskiego.

W tym czasie używano nazwy Lino. Tak również nazywał swoją wieś Józef Seweryn Liniewski w swoich pamiętnikach.

Libiszów

Libiszów powstał dopiero w początkach XX wieku. Ówczesny właściciel dóbr sosnowickich Teodor Libiszowski rozpoczął hodowlę ryb. Nakazał wykopać kanały i utworzono kilka stawów hodowlanych. Do pilnowania stawów powstała niewielka osada folwarczna, którą nazwano Libiszów. Gospodarka rybacka była bardzo dochodowa, ale właściciel sprzedał te stawy Ludwikowi Grabowskiemu z Łęcznej.

Kolejnym dziedzicem dóbr był Leon Grabowski, a majątek liczył 543 ha obszaru. Po II wojnie światowej gospodarstwo rybackie stało się podstawą Państwowego Gospodarstwa Rybackiego.

Spis powszechny z 1921 roku przekazuje, że stał tu zaledwie jeden dom a mieszkało 21 osób. Większość z nich było Polakami i katolikami.

Lipniak

Lipniak powstał na początku XIX wieku. Na mapie Królestwa Polskiego z 1839 roku uwidoczniona jest osada o nazwie Maydan Lipniak. Nazwa pochodzi od słowa „lipniak” określający kiedyś gaj lipowy. Słowo „majdan” użyte w nazwie ma pochodzenie tureckie. Był to pierwotnie czworoboczny zamknięty plac służący jako targ, miejsce zgromadzeń lub ćwiczeń wojskowych. Słowo dotarło do Polski. W Polsce majdanem nazywano początkowo plac, na którym zbierało się rycerstwo dla równego podziału łupów.

Z czasem majdanem zaczęto nazywać obozowiska robotników leśnych, którzy ustawiali domy (budy) w czworobok. Takie obozowiska najczęściej stawały się zawiązkiem wsi. Robotnicy leśni wytapiali smołę, węgiel drzewny. Nazwa majdan była stosowana po prawej stronie Wisły, a nazwa huta po lewej stronie.

Była to śródleśna osada należąca do dóbr Łomnica. Przez wiele lat była to właśnie taka osada robotników leśnych. Położenie tej miejscowości wykorzystał Karol Krysiński, jeden z dowódców powstańczych w czasie powstania styczniowego, który utworzył tu swoją główną kwaterę. Teren był wtedy umocniony i obwarowany. Obóz znajdował się na wniesieniu, był otoczony wałem. Znajdowały się tu szałasy mieszkalne i ziemianki, magazyny na broń i żywność. Stąd właśnie oddziały powstańcze dokonywały wielu rajdów przeciwko Rosjanom.

Krysiński dysponował szeroką siecią informatorów w pobliskich wioskach, dzięki czemu dobrze wiedział, co się dzieje w okolicy. W październiku 1863 roku do obozu w Lipniaku przybyły oddziały z Litwy liczący około 1000 żołnierzy pod wodzą Wróblewskiego i Ejtminowicza. Obóz został opuszczony w grudniu 1863 roku i na krótko był jeszcze wykorzystywany w lutym roku następnego.

Po powstaniu styczniowym Lipniak rozwijał się bardzo powoli. W 1884 roku naliczono w tej wsi tylko 7 domów i 60 mieszkańców, a w 1892 roku było 9 domów i 62 mieszkańców. Wieś wchodziła w skład gminy Wola Wereszczyńska.

W 1921 roku w tej miejscowości naliczono 18 domów i 132 mieszkańców. Przeważała ludność katolicka (129 osób), pozostali byli wyznawcami prawosławia. W tym czasie była w tej wsi kapliczka na drodze w kierunku wsi Zienki.

Mościska

Mościska powstały w końcu XVIII wieku, wchodziły w skład dóbr królewskich w Wielkim Księstwie Litewskim. Po 1795 roku wieś należała do kolejnych rządów w Polsce.

W 1864 roku ziemia rządowa została uwłaszczona i powstała samodzielna wieś w gminie Turno.

W 1921 roku Mościska liczyły 19 domów i 93 mieszkańców. Większość społeczności tej wsi stanowili prawosławni. Było ich 54 osoby, pozostałe 25 osób było wyznania katolickiego, a 14 osób mojżeszowego.

Nowy Orzechów

Nowy Orzechów należy do najstarszych miejscowości na terenie gminy. Już w 1504 roku są informacje o wsi Wola Orzechów, która powstała w pobliżu Orzechowa.

Wieś należała do dóbr sosnowickich, a nazwa współczesna pojawiła się dopiero w XVIII wieku. W spisie podatkowym ziemi chełmskiej z 1564 roku wymienia się dwie części wsi (Orzechow uterque).

Na początku XIX wieku wieś zwano też Nowym Orzechowem, a liczyła w 1827 roku 42 domy i 223 mieszkańców. W XIX wieku powstał samodzielny majątek ziemski Nowy Orzechów wyodrębniony z dóbr sosnowickich liczące 3 109 morg obszaru.

W 1864 roku w czasie uwłaszczenia w tej wsi powstało 51 gospodarstw rolnych na 1890 morgach ziemi. Wieś wchodziła w skład gminy Uścimów. W końcu XIX wieku dobra Nowy Orzechów zostały rozparcelowane.

W 1921 roku było w tej wsi 31 domów i 424 mieszkańców. Większość społeczności stanowili prawosławni. Było ich 223 osoby, było też 187 katolików i 14 Żydów.

W okresie międzywojennym działa tu szkoła podstawowa.

Olchówka

Miejscowość ta powstała na początku XVIII wieku. Pierwsze wzmianki o tej wsi pochodzą z 1714 roku z archiwów litewskich. Olchówka należała do dóbr sosnowickich.

W 1827 roku wieś liczyła 19 domów i 122 mieszkańców.

W 1864 roku podczas uwłaszczenia powstało tu 24 gospodarstwa rolne na 936 morgach ziemi.

W 1921 roku Olchówka liczyła 42 domy mieszkalne i 55 innych budynków oraz 163 mieszkańców. Mieszkało tu 116 osób wyznania prawosławnego i 47 wyznania katolickiego.

Pasieka

Jeszcze na początku XIX wieku obszar wsi był w większości porośnięty lasem. Była tu leśniczówka i niewielki obszar ziemi uprawnej tworzącej folwark.

Przed II wojną folwark należał do Grzegorza Oleksiuka, a liczył sobie 67 ha obszaru. Według mapy z 1936 roku nie była to samodzielna miejscowość, ale przysiółek.

Pieszowola

Początki tej wsi sięgają XVI wieku. W spisie podatkowym ziemi chełmskiej z 1564 roku można odnaleźć miejscowość Piesia Wola. Był to zaścianek szlachecki, a dziedziczyło tu bardzo wielu szlachciców, byli to: Daniło Chojeński, Michał i Andrzej Jędrzejowscy, Dietuk Jędrzejowski, Jan Joskowicz Jędrzejowski, Steczko (Stefan), Hieronim Jędrzejowscy oraz Sebastian Chojeński.

Głównymi dziedzicami byli więc Jędrzejowscy herbu Nałęcz. Był to miejscowy ród szlachecki pochodzący z Andrzejowa.

Według legend nazwa tej miejscowości pochodzi od tego, że mieszkańcy wsi pieszo chodzili do pracy w folwarku, ale bardziej prawdopodobne jest pochodzenia od słowa „pies”. Pierwotnie nazwę zapisywano jako Piesia Wola czyli Psia Wola.

W końcu XVI wieku nadal dziedziczyli w tej wsi nadal Jędrzejewscy. Mieszkali tu synowie Dietiuka Jędrzejowskiego. W 1637 roku wspomniany jest w rejestrach sądowych Aleksander Dietiuk Jędrzejowski dziedzic Wołoskiej Woli i Pieszej Woli, którego pozwała do sądu siostra Elżbieta.

W połowie XVII wieku dziedzicem był syn Aleksandra, Jan Jędrzejowski, który dopuścił się zbrodni zabicia popa w Wołoskiej Woli w 1655 roku. Po tym wydarzeniu sprzedał swoje dobra Wołoska Wola oficerowi wojsk polskich Florianowi Milanowskiemu.

W Pieszej Woli zapewne dziedziczyli jeszcze jego bracia lub bratankowie Jędrzejowskiego, jednak nastał ciężki czas dla drobnej szlachty. W 1655 roku wybuchła wojna ze Szwecją zwana później „potopem szwedzkim”. Wojna na tych terenach skończyła się już w 1657 roku, ale kraj był tak zniszczony i wyludniony, jak nigdy jeszcze w swojej historii. Wiele wsi było opuszczonych, a ubodzy szlachcice stali się jeszcze ubożsi. Wielu z nich wyprzedawało swoje majątki.

W 1660 roku Jędrzejowscy sprzedali część Pieszej Woli Florianowi Milanowskiemu z Wołoskiej Woli, który jako żołnierz należał do tej grupy ludności, która się wzbogaciła na wojnie. Florian Milanowski był rotmistrzem kawalerii pancernej. Ożenił się z Heleną Kłusowską i miał dwie córki oraz trzech synów. Milanowscy herbu Jastrzębiec pochodzili z okolic Warszawy, a nazwisko wzięli od rodowej wsi Milanów (obecnie Wilanów).

Dobra Piesza Wola (część) i Wołoska Wola odziedziczył po ojcu najstarszy syn Floriana, Feliks Milanowski. Również Feliks Milanowski kontynuował karierę wojskową i w 1680 roku był już chorążym kawalerii pancernej. Ożenił się z Rozalią Zarudną i miał jednego syna Stanisława, kolejnego dziedzica tych dóbr oraz córkę Katarzynę, którą w 1717 roku wydano za Jana Horocha z Brusa, a w posagu otrzymała ona Wołoską Wolę i połowę Piesiej Woli.

Pozostała część Piesiej Woli jak wspomniano nadal należała do Jędrzejowskich, ale w 1705 roku córka jednego z nich wyszła za mąż za Jakuba Gruszeckiego. Gruszecki w posagu otrzymał połowę Piesiej Woli. Tak, więc na początku XVIII wieku połowa wsi należała do Gruszeckiego, a druga połowa do Horocha.

Przed 1744 rokiem miał w tej wsi miejsce krwawy zajazd szlachecki Kosteckich, ponieważ w aktach sądowych lubelskich zachowały się dokumenty ze sprawy sądowej Gruszeckiego przeciw Kosteckim o bezprawny najazd wsi. Zajazdy szlacheckie znane dobrze z „Pana Tadeusza” były wtedy powszechne wśród szlachty.

Następcą Jakuba Gruszeckiego był jego syn Jan Gruszecki, który świadczył w sądzie w 1744 roku przeciw Kosteckim. Herbarze nie wspominają o potomkach Jana Gruszeckiego.

Jak wspomniano Wołoska Wola oraz część Piesiej Woli przeszła na własność Horochów. Horochowie wykupili od Gruszeckich pozostałą część wsi tworząc w połowie XVIII wieku duży majątek ziemski złożony z Brusa, Wołoskiej i Piesiej Woli.

Jan Horoch z małżeństwa z Milanowską dochował się 5 synów i trzech córek. Po śmierci żony Horoch ożenił się powtórnie z Rozalią Białecką ,z którą również miał liczne potomstwo. Jan Horoch zmarł 16 V 1764 roku w Wołoskowoli i został pochowany w Sosnowicy. Po jego śmierci dzieci z pierwszego małżeństwa nie odziedziczyły majątku po matce. Dziedzicami Wołoskiej Woli oraz Piesiej Woli zostali synowie z drugiego małżeństwa: Stefan (alias Szczepan) oraz Franciszek Horochowie.

Bracia wspólnie władali wsią do 1780 roku, kiedy to Stefan sprzedał swoje części bratu Franciszkowi.

Franciszek Horoch urodził się w 1728 roku, ożenił się z Barbarą Wietrzyńską i pozostawił córkę Antoninę oraz synów Alojzego, Tomasza, Piotra i Ignacego.

Potomkowie Horocha sprzedali dobra Piesia Wola Michałowi Węglińskiemu, a po nim dziedziczyła jego córka Felicjanna Załuska. Załuska w 1834 roku sprzedała ten majątek Taburycemu Krassowskiemu herbu Ślepowron.

W początkach XIX wieku Piesza Wola była bardzo dużą wsią. Było tu 75 domów i 508 mieszkańców ( według danych na rok 1827).

W czasie powstania styczniowego miejscowy dwór był ostoją dla powstańców, a dziedzic wsi Franciszek Krassowski był cywilnym naczelnikiem powiatu włodawskiego, który po zdradzie został aresztowany i zmarł na Syberii w 1866 roku. Wiosną 1864 roku dwór Piesza Wola był miejscem stacjonowania wojsk rosyjskich.

W 1864 roku ziemia dworska została uwłaszczona a do majątku Pieszowola należały odtąd tylko folwarki. W 1867 roku wieś włączono do gminy Turna.

W 1885 roku było 63 domy i 616 mieszkańców. Folwark Piesza Wola wraz folwarkiem Ludwiczyn liczył w końcu XIX wieku 2 446 mórg obszaru. Kolejnym dziedzicem folwarku był Ludwik Krassowski syn Franciszka. Za jego czasów na początku XX wieku doszło do konfliktu między dworem, a okolicznymi chłopami. Sytuacja była tak napięta, że doszło do tragedii. Chłopi zamordowali Ludwika Krassowskiego. Majątek odziedziczył jego syn Grzmisław Krassowski.

W 1915 roku, gdy wojska rosyjskie wycofywały się na wschód, dwór w Pieszowoli został zniszczony. Również wieś została w tym czasie spalona.

W 1921 roku wieś Piesia Wola liczyła 57 domów i 23 inne budynki mieszkalne a mieszkało tu 429 osób. Przeważała ludność katolicka, licząca 241 osób, ale była też liczna grupa prawosławnych licząca 188 osób. Podział narodowościowy na Polaków i Rusinów był podobny.

Przed II wojną światową majątek Pieszowola liczył 720 ha. W okresie międzywojennym w tej wsi działał zakład rzeźniczy należący do P. Grzywaczewskiego.

Sosnowica

Początki miejscowości wiążą się z nadaniami ziemskimi na rzecz rycerstwa. Król darował duże obszary bagnistej puszczy w Ziemi Chełmskiej tuż przy granicy z Wielkim Księstwem Litewskim pewnemu ruskiemu rodowi herbu Nałęcz.

Według badacza osadnictwa Ziemi Chełmskiej W. Czarneckiego pierwsze wzmianki o Sosnowicy pochodzą z lat 1440-1447.

Miejscowy bojarski ród przyjął nazwisko Sosnowski. W 1521 roku potwierdzono lokację wsi przez Fiedora, dziedzica Sosnowicy. Sosnowscy mimo, że dziedziczyli na peryferiach Ziemi Chełmskiej i w trudnych warunkach naturalnych szybko zdobywali różne urzędy i prowadzili rozległą akcję osadniczą wokół swojej siedziby.

Andrzej Sosnowski żyjący na początku XVII wieku był w latach 1631-1639 skarbnikiem ziemi chełmskiej, a w 1642 marszałkiem sejmiku ziemi chełmskiej.

W drugiej połowie XVII wieku żył Oktawian Sosnowski kolejny dziedzic tych dóbr. Był to sławny żołnierz z czasów buntu Chmielnickiego. W 1672 roku wybrano go marszałkiem sejmiku chełmskiego. Z nim wiąże się powstanie miasta Sosnowicy. Oktawian ożenił się z Katarzyną z Zamiechowskich i miał trzech synów: Pawła, Marcina i Albrechta. Bracia również byli żołnierzami, a dobra sosnowickie objął Marcin Sosnowski. Marcin Sosnowski był budowniczym dworu w Sosnowicy z początku XVIII wieku.

Na przełomie XVII i XVIII wieku Sosnowica uzyskała prawa miejskie. Nie był to dobry czas na zakładanie miast. Kraj był w kryzysie, często wstrząsany wojnami.

Marcin Sosnowski ożenił się z Teofilą z Kruszyńskich, zmarł w 1731 roku a jego żona dziedziczyła te dobra do 1749 roku. Jego synem był Józef Sosnowski, który zrobił największa karierę pośród Sosnowskich. Został mianowany hetmanem polnym litewskim. Jego żoną była Tekla z Despot-Zenowiczów. Miał dwie córki Katarzynę i Ludwikę. W końcu XVIII wieku Sosnowica stała się miejscem romansu między młodym Tadeuszem Kościuszką, a młodszą córką Józefa Sosnowskiego, Ludwiką.

Sosnowski miał inne plany wobec córek, starszą wydał za Józefa Broel-Platera, a młodszą za Józefa Lubomirskiego.

Józef Sosnowski zmarł w 1783 roku, a rozległymi dobrami sosnowickimi zarządzała Tekla Sosnowska wdowa po Józefie.

W pierwszych latach XIX wieku spadkobiercy Józefa Sosnowskiego sprzedali te dobra swemu kuzynowi Józefowi Sosnowskiemu. W latach trzydziestych XIX wieku dobra sosnowickie objęły dzieci Józefa Sosnowskiego. Folwark Lasek odziedziczył Stanisław Sosnowski. Część dóbr dzierżawiono.

Same miasto Sosnowica było jednym z najmniejszych miast w Ziemi Chełmskiej. Czas wojen z przełomu XVIII i XIX wieku, peryferyjne położenie oraz konkurencja sąsiednich miast nie sprzyjała rozwojowi.

W 1808 roku w Sosnowicy było zaledwie 41 domów mieszkalnych. W mieście naliczono 196 osób. Średnio w jednym domu mieszkało 4,8 mieszkańca. Jeszcze gorzej było w 1810 roku naliczono tu tylko 22 zamieszkałe budynki i 109 mieszkańców.

Po 1815 roku, gdy w Polsce zapanował wreszcie pokój po długim okresie wojen, a teren wszedł w skład Królestwa Polskiego stan polskich miast, w tym Sosnowicy był opłakany. Ulice, rynki i drogi były piaszczyste, niebrukowane. Domy były jedno lub dwurodzinne przeważnie drewniane, kryte słomą. Co kilkanaście lat takie miasta padały ofiarą pożarów. Wiele budynków było opuszczonych.

W 1818 roku zostało tu 21 domów mieszkalnych. W tym tylko jeden dom był murowany pozostałe były drewniane. W mieście mieszkało zaledwie 76 osób.

Gdy dokonywano weryfikacji stanu miast, około 1820 roku, Sosnowica była miasteczkiem opuszczonym. Niektóre sąsiednie wsie miały większa ilość mieszkańców. Dlatego w 1822 roku Sosnowica straciła prawa miejskie. Od tej pory Sosnowica była osadą miejską.

Władze Królestwa Polskiego podjęły starania i podniesienie poziomu miast i dawnych miast. Dokonano pomiarów, uregulowano ulice i place. Propagowano budownictwo murowane.

Również takie miasta jak Sosnowica, mimo utraty praw miejskich zachowały miejski charakter. Duża w tym zasługa Żydów. W większości dawnych ośrodków miejskich ludność miejska stała się ludnością wiejską zmuszaną do pańszczyzny. Ludność żydowska nie mogła być pociągnięta do pańszczyzny i poprzez handel oraz rzemiosło takie ośrodki jak Sosnowica zachowały cechy miejskie.

W 1827 roku w Sosnowicy było już 36 domów.

Po gorącym okresie powstania styczniowego, podczas którego w okolicach Sosnowicy dochodziło do starć zbrojnych nastąpiło uwłaszczenie ziemi dworskiej. Po uwłaszczeniu dobra sosnowickie składały się z folwarków: Sosnowica Dwór, Sosnowica Lasek i Leśniów. Sosnowicę włączono do gminy Turna.

W 1871 roku bezdzietnie zmarł Stanisław Sosnowski, dziedzic osady, a dziedziczkami zostały jego siostrzenice Waleria i Sabina z Niepokólczyckich. W Sosnowicy we dworze mieszkała Waleria z Niepokólczyckich. Niepokólczycka w 1892 roku sprzedała dobra sosnowickie Alfonsowi Libiszowskiemu.

Z końca XIX wieku dysponujemy szczegółowymi danymi dotyczącymi ludności i podziałów religijnych oraz narodowościowych. W Sosnowicy w 1893 roku było 432 mieszkańców z czego aż 86,1 % stanowiła ludność żydowska, 8,3% stanowiła ludność katolicka a 5,6 % ludność prawosławna. Tak więc mimo utraty praw miejskich Sosnowica przeżywała okres rozwoju. Liczba ludności osady gwałtownie rosła.

Po Alfonsie Libiszowskim dziedziczył jego syn Teodor Libiszowski. Przeniósł on dwór do folwarku Sosnowica Lasek, ponieważ dawny dwór jeszcze z XVIII wieku został zniszczony w 1915 roku przez wycofujące się wojska rosyjskie. W 1920 roku na krótko osadę zajęła Armia Czerwona.

Według danych ze spisu powszechnego z 1921 roku w Sosnowicy osadzie miejskiej oraz w Sosnowicy folwarku i osadzie młyńskiej było 69 domów mieszkalnych i 26 innych budynków mieszkalnych. Ludność miejscowości liczyła 616 osób, w tym było 341 kobiet i 275 mężczyzn. Główną grupę narodowościową stanowili Żydzi liczący 275 osób, pozostali to byli Polacy (184 osoby), Rusini (151 osób) i inni (6 osób).

Kryterium narodowościowe odzwierciedlało również podziały wyznaniowe. Wszyscy Żydzi podali wiarę mojżeszową. Kolejną grupę stanowili prawosławni liczący 174 osoby i katolicy w liczbie 167 osób.

W okresie międzywojennym Sosnowica była ważnym ośrodkiem lokalnego handlu i usług. W Sosnowicy była apteka, 7 sklepów bławatnych, kamasznik, czapnik, 2 kaszarnie, zakład kowalski, młyn parowy, olejarnia, dwie piekarnie, piwiarnia, 2 zakłady rzeźnicze, 13 sklepów spożywczych, szewc, sklep wędliniarski, wiatrak i sklep żelazny.

Targi i jarmarki w Sosnowicy miały miejsce od 1923 roku, kiedy to Rada Gminy Turno zwróciła się do władz na pozwolenie takich targów.

W Sosnowicy był urząd pocztowy, straż pożarna i 4 klasowa szkoła podstawowa. W szkole podstawowej w Sosnowicy uczyło się 139 dzieci. Do szkoły przychodziły też dzieci z Bohutynia, Górek, Libiszowa (Libików) i Walerianowa.

Wielonarodowa Sosnowica w takim kształcie przetrwała do wybuchu II wojny światowej.

Sosnowica Dwór

Po uwłaszczeniu w 1864 roku dobra sosnowieckie składały się z 3 folwarków: Sosnowica Dwór, Sosnowica Lasek i Leśniów.

W 1935 roku w skład gromady Sosnowica Dwór wchodziły: Lasek-Sosnowica folwark, Izalebin kolonia, Zacisze kolonia i Karolin kolonia.

W 1943 roku miejscowość należała do gminy Wołoskowola. Miała 235 mieszkańców.

W listopadzie 1944 roku transportem z Sokołowa Podlaskiego do zespołu obozów Borowicze – ZSRR został wysłany Mieczysław Siwek, mieszkaniec kol. Sosnowica Dwór. Zmarł w obozie.

Ankieta z 1947 roku podaje, że w miejscowości żyło 29 dzieci, 36 kobiet i 33 mężczyzn.

Stary Orzechów

Wokół historii tej wsi narosło wiele nieporozumień. Niektóre źródła przypisują tej miejscowości rodowód XIII-wieczny, była by to, więc najstarsza miejscowość na terenie gminy, jednak po dokładnym przyjrzeniu się faktom trudno utrzymać wersję, że ta miejscowość już w XIII wieku należała do zakonu benedyktynów sieciechowskich.

Co prawda badacz dziejów zakonu E. Wiśniowski wymienia taką miejscowość wśród dóbr zakonnych i umieszcza ją na Podlasiu, ale ten zapis odnosi się do innego Orzechowa. Jan Długosz opisując w „Liber beneficiorum...” klasztor sieciechowski (tom III, s. 273) wymienia włości zakonne na Mazowszu (In Ducatu Mazoviae ), a wśród nich Orzechów. (Orzechow-danato monasterio per Petrum Pyotrkonis). Tak, więc chodzi zupełnie o inną wieś na wschodnim Mazowszu. Wiele wyjaśnia zapis ze „Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego”, który informuje: Orzechów wieś nad Wisłą, zniszczona przez wylew rzeki. Dana była przy zakładaniu klasztoru sieciechowskiego przez komesa Marcina i wchodziła w skład pierwotnego uposażenia. (S.G. tom VII, Warszawa 1886, s. 608-609).

W XIII, jak również w XIV wieku teren ten pokryty był gęstą puszczą i nie było tu prawie żadnych osiedli ludzkich. Po drugie aż do końca XIV wieku Ziemia Chełmska leżała na terenie prawosławnych księstw ruskich, więc nie mogło być mowy o żadnych osiedlach katolickich zakonów na tym terenie. Dodatkowo badacz osadnictwa tych terenów, Włodzimierz Czarnecki pierwsze ślady istnienia Orzechowa znalazł dopiero w początkach XVI wieku (1505). Była to osada należąca do dóbr sosnowickich i to właśnie Sosnowscy na przełomie XV i XVI wieku założyli Orzechów.

Podczas spisu podatkowego z 1564 roku wieś liczyła 6 i pół łana ziemi, a oprócz kmieci mieszkało tu również 2 zagrodników. Jej dziedzicami byli Sosnowscy (Michał i Iwan), a nazwę osady zapisano jako Orzechow Uterque. Słowo „uterque” oznacza po łacinie „oba”, „jeden i drugi” tak, więc ten zapis odnosi się do obydwu wsi Orzechów (Stary i Nowy).

Część rodu Sosnowskich nie czuła jeszcze takiego przywiązania do rodowego nazwiska i jeden z nich, Ostafi żyjący w końcu XVI wieku nazwał się nawet Orzechowskim.

Drugim faktem, który przypisuje się tej miejscowości jest bitwa, która jakoby miały tu mieć miejsce we wrześniu 1769 roku między konfederatami barskimi, a wojskami rosyjskimi. O to zapis o braciach Pułaskich z „Polskiego Słownika Biograficznego” (P.S.B. tom XXIX, Warszawa 1986, s. 374).„ Na dwie mile przed Kobryniem, na wiadomość o nadciąganiu ze wschodu A. Suworowa, a od Grodna Wachmistera, Pułascy zawrócili ku Chabie, a stąd na południe i po wschodniej stronie Buga dotarli 12 IX 1769 roku do Orzechowa. Tu zajmując dość dogodną pozycję w pobliżu wioski [...] przyjęli spotkanie z Suworowem. (...) Dalszy odwrót obywał się przez Chrypsk (...) i po przejściu Bugu przybyli już o północy do Włodawy. Jak z tego wynika bitwa miała miejsce po drugiej stronie Bugu w innym Orzechowie a nie pod Sosnowicą.

Przez cały XVII i XVIII wieku Orzechów związany był z dobrami sosnowickimi.

Według danych z 1827 roku Stary Orzechów liczył 29 domów i 158 mieszkańców. W XIX wieku Orzechów był często dzierżawiony różnym szlachcicom, a z czasem został wydzielony z dóbr sosnowickich i stał się samodzielnym majątkiem ziemskim.

W czasie uwłaszczenia ziemi dworskiej w 1864 roku w tej wsi powstało 26 gospodarstw rolnych na 649 morgach ziemi.

W 1867 roku Orzechów włączono do gminy Uścimów. Obok wsi istniał majątek ziemski Orzechów, który w końcu XIX wieku liczył 3 109 mórg obszaru. W drugiej połowie XIX wieku dobra te posiadała Józefa Szwykowska z Malskich. Szwykowska dzierżawiła ten majątek Józefowi Zaborowskiemu z poznańskiego.

W bibliotece im. H. Łopacińskiego w Lublinie zachowała się umowa o wytyczeniu granicy między dobrami Leyno i Orzechów z dnia 17 V 1866 roku między Liniewskim, a Józefą Szwykowską.

W 1900 roku w Orzechowie naliczono 23 domy i 203 mieszkańców. Natomiast w 1921 roku w tej wsi było 51 domów i 268 mieszkańców. Przeważała tu ludność polska i katolicka (140 osób), ale była też liczna grupa prawosławnych (128 osób z czego 108 osób podało narodowość rusińską).

W czasie I wojny światowej w pobliżu wsi miały miejsce działania wojenne, a ich pozostałością są liczne groby żołnierskie.

W okresie międzywojennym w tej wsi działała olejarnia należąca do M. Frydmana.

Jak donosi samorządowe pismo „Ziemia Włodawska” z 1926 roku w okolicy bardzo nasiliły się napady rabunkowe. Zdarzały się nawet napady z bronią. Mieszkańcy wsi zorganizowali się i wystawiali warty nocne jednak po pewnym czasie zebranie gromadzkie w XII 1926 roku postanowiło wynająć wartowników. Wartownicy mieli otrzymywać po jednym pudzie zboża i po koszyku kartofli od każdego gospodarstwa. Na zebraniu postanowiono też wykonać wspólne prace nad osuszaniem okolicznych bagien.

Turno

Turno wiąże się ściśle z Sosnowskimi z Sosnowicy. Właśnie oni na przełomie XV i XVI wieku założyli nową osadę. W źródłach nazwa ta wymieniana jest w 1504 roku jako Wola Sosnowska albo Wola Turno (Wola Sosnowska dicta Turno). Słowo „wola” w nazwie informuje, że pierwotni mieszkańcy tej wsi otrzymali pewien okres zwolnienia podatkowego dla nowo założonych osiedli. Z tego okresu pochodzą informacje o pierwszym mieszkańcu tej wsi, był to niejaki Hryń. Turno należało do katolickiej parafii w Sawinie. Osada leżała tuż przy granicy z Litwą. Sąsiednia wieś Hola należała już do innego państwa, czyli do Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Przez całe wieki Turno wchodziła w skład dóbr sosnowickich. Według spisu podatkowego z 1564 roku w tej wsi dziedzicem był Iwan Sosnowski oraz Fryderyk Wietrzyński, każdy z nich posiadał po 3 włóki ziemi.

Turno związane było z dobrami sosnowicki aż do XIX wieku, kiedy to wieś została wydzierżawiona.

W 1827 roku Turno liczyło 56 domów i 260 mieszkańców.

W 1863 roku dzierżawcą Turna był Rajmund Krassowski, syna Franciszka z Pieszej Woli. Rajmund Krassowski uczestniczył w powstaniu styczniowym. Schwytany przez Rosjan mimo tortur nie wydał żadnego nazwiska. Został rozstrzelany przez Rosjan w Radzyniu.

Podczas uwłaszczenia ziemi chłopskiej w tej wsi w 1864 roku utworzono tu 29 gospodarstw rolnych. Po powstaniu styczniowym majątek Turno liczył 1278 mórg i został sprzedany Justynie Zembrzuskiej.

Ważnym wydarzeniem dla tej wsi było utworzenie gminy Turno w 1867 roku. Gmina Turno borykała się z problemami lokalowymi. W gminie nie było budynku na urząd gminy.

W 1923 roku gmina wynajmowała budynek w Wołoskowoli, ale część mieszkańców gminy chciała, aby zebrania odbywały się w Turnie. Jak donosi „Ziemia Włodawska” z października 1924 roku gmina upoważniła kilku radnych do poszukiwania budynku, który można by kupić. Gmina Turno była jedyną gminą w powiecie włodawskim, która nie posiadała odpowiedniego lokalu. W końcu taki budynek znaleziono w Wołoskowoli i w kilka lat później gminę Turno przemianowano na gminę Wołoskowola.

W 1921 roku we wsi Turno było 53 domy i 274 mieszkańców. Główną część ludności stanowili prawosławni (177 osób), ale była też liczna grupa katolików (75 osób) oraz 22 Żydów.

W okresie międzywojennym w tej wsi działał zakład kowalski należący do Dąbrowskiego. Działała też restauracja - własność Władysława Waszkiewicza. Sklep spożywczy należał do M. Korzana. Wytwórnie wód gazowanych posiadał M. Turliner. Był też sklep Chaima Ledermana.

Mieszkający tu ludzie brali sprawy w swoje ręce. Jak donosi „Ziemia Włodawska” numer 6 z 1928 roku w dniu 3 kwietnia do zagrody gospodarza Romana Dudy wdarli się trzej złodzieje: Zachariasz Niewiadomski z Woli Wereszczyńskiej, Jan Demczuk z Pieszowoli oraz Teodor Reuflisz. Przyłapani złodzieje w spichlerzu przy pomocy sąsiadów i właściciela zostali tak pobici, że dwaj z nich zmarli na miejscu.

W końcu roku 1928 sześciu gospodarzy z Turna, a mianowicie: Roman i Antoni Duda, Jan Kobeluk, Dymitr Antoniuk i Wasyl Artyszuk stanęli przed sądem. Bronił ich adwokat z Lublina Grafczyński. Sąd wydał wyrok na Romana i Antoniego Dudę w wysokości 1 roku w zawieszeniu na 5 lat.

Turno PGR

W latach 1946-47 wyjechała ze wsi dobrowolnie lub pod przymusem większość ukraińskich mieszkańców wsi. Aby uniemożliwić osiedlanie się repatriantów ukraińskich zza Bugu w lipcu 1947 roku wieś została spalona przez Ukraińską Powstańczą Armię. Odbudowała się w niewielkim stopniu. Na opuszczonych poukraińskich polach zorganizowano Państwowe Gospodarstwo Rolne. Dla pracowników PGR wybudowano osiedle mieszkaniowe z ujęciem wody, siecią wodociągową, siecią kanalizacyjną i oczyszczalnią ścieków. Po likwidacji PGR ziemia jest dzierżawiona. Osiedle popegeerowskie przejęła utworzona specjalna Spółdzielnia Mieszkaniowa w Turnie.

Decyzją Rady Ministrów w 1958 roku z gromady Hola, w powiecie włodawskim wyłączone zostały wsie Kropiwki, Turno oraz PGR Turno i włączono je do gromady Sosnowica w powiecie parczewskim.

W 1992 roku uległo likwidacji Państwowe Gospodarstwo Rolne w Turnie. Wchodziło w skład Komitetu PGR w Urszulinie. Ziemię po gospodarstwie – 365 ha, zakupił Mariusz Furtak.

Zacisze

Wieś powstała po uwłaszczeniu w 1864 roku. W 1867 roku miejscowość związana z gminą (gromadą) Wola Wereszyńska w powiecie włodawskim. Początkowo był to folwark ziemski. Według spisu z 30 września 1921 roku Zacisze folwark należał do gminy Turno. Posiadał 3 domy i 17 mieszkańców. Niewielka miejscowość śródleśna miała przed II wojną światową 8 gospodarstw ukraińskich. Funkcjonował tu młyn K. Strzelca. W latach 70-tych zbudowano w Zaciszu blok mieszkalny pracowników Nadleśnictwa.

Zamłyniec

Miejscowość ta powstała w połowie XIX wieku utworzona jako kolonia czynszowa założona przez dziedzica pobliskich dóbr Lejno Józefa Seweryna Liniewskiego. W pamiętnikach Józefa Seweryna Liniewskiego można odnaleźć informacje o tej wsi z czasów powstania styczniowego.

Wieś liczyła zaledwie 22 morgi obszaru. W 1864 roku w ramach uwłaszczenia powstało tu 6 samodzielnych gospodarstw rolnych. Wieś włączono do gminy Wola Wereszczyńska. W 1921 roku w Zamłyńcu było 16 domów i 58 mieszkańców. Głównie byli to prawosławni (45 osób), pozostali byli katolikami (13 osób)

Istniał tu również niewielki majątek ziemski należący w latach dwudziestych XX wieku do pana Rusieckiego. Rusiecki część ziemi dzierżawił niemieckim kolonistom, którzy jednak zajmowali coraz większe obszary ziemi i nie płacili umówionego czynszu.

Rusiecki, więc wezwał geometrę, który wraz z zarządcą panem Klimaczakiem w maju 1925 roku rozpoczął wymierzanie gruntów. „Gdy pan Klimczak z geometrą przystąpili do pomiarów pola, zjawili się również wszyscy niemieccy dzierżawcy. Rozpoczęli oni ordynarnie wymyślać p. Klimczakowi, nazywając go polskim świnią [...] w końcu awantury zagrozili mu zemstą, wymordowaniem jego rodziny i zniszczeniem inwentarza. Sprawa znalazła finał w sądzie a Jan Ginter, Wilhelm Brater, Jan Hubner, Frydrych Milbrauta i Jan Szulc zostali skazani na 100 zł grzywny lub 18 dni aresztu.”

Zbójno

Wieś powstała w początkach XIX wieku. Wchodziła w skład dóbr Łomnica. Była to śródleśna osada założona w tym samym czasie, co Lipniak. Na mapie Królestwa Polskiego z 1839 roku można znaleźć osadę o nazwie Maydan Zbóyno. Początki tej miejscowości są takie same jak początki Lipniaka. Wbrew pozorom nazwa nie pochodzi od słowa „zbój”, ale od słowa „zbujna” oznaczającego teren przygotowany pod młócenie zboża.

W 1866 roku było w tej w tej wsi 7 gospodarstw rolnych. W 1867 roku wieś włączono do gminy Wola Wereszczyńska.

Wieś w 1921 roku liczyła 8 domów i 57 mieszkańców. Wszyscy mieszkańcy byli Polakami i katolikami, co jest dosyć ciekawym zjawiskiem w tej wielokulturowej okolicy.

Zienki

Już w czasach prehistorycznych przebywali tu ludzie, o czym świadczą znaleziska archeologiczne.

Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pojawia się w 1564 roku w spisie podatkowym ziemi chełmskiej. W tym czasie dziedzicami wsi Zinki byli: Stanisław Wereszczyński posiadający ¼ włóki ziemi oraz Andrzej Wereszczyński mający posiadający 1 włókę ziemi. Nazwa tej miejscowości może pochodzić od dawnego imienia Sieńko lub Sińko.

Wereszczyńscy byli miejscową szlachtą pochodzenia ruskiego stanowili elitę ziemi chełmskiej. Zienki wchodziły w skład dóbr ziemskich Wereszczyn obejmujących wiele wiosek w okolicy.

Wereszczyńscy dziedziczyli w tej wsi do drugiej połowy XVII wieku. Okres po wojnach szwedzkich był bardzo ciężkim czasem dla tych okolic. Zniszczenia wojenne, a co za tym przyszło głód i choroby zdziesiątkowały ludność. W pobliżu tej wsi odnaleziono cmentarz pod dawnej osadzie z XVII wieku. Po badaniach okazało się, że ludzie, którzy tu mieszkali byli niezamożni, schorowani i niedożywieni.

W końcu XVIII wieku wsie Łomnica i Zienki kupił ród Czernych herbu Nowina dziedziczących w Kijanach pod Lublinem. Od nich te wsie kupił Walenty z Jasionki Jasieński w 1696 roku. Był on podwojewodzim radomskim i komornikiem granicznym lubelskim. Ożenił się z Heleną Bojanowską, a po jej śmierci z Rozalią z Zakrzewskich. Jedną ze swych córek ożenił z Wojciechem Wereszczyńskim.

Jasieńscy sprzedali te dobra na początku XVIII wieku, a kupił je Michał Jeziernicki łowczy smoleński (chociaż Smoleńsk nie należał wtedy do Polski ), żonaty z Anną Kłodnicką. Ich potomkami i następcami w tej wsi byli Kazimierz i Franciszek Jezierniccy, którzy w 1782 roku doszli do porozumienia i wieś Zienki przejął Franciszek Jeziernicki. Był on oficerem kawalerii polskiej. Franciszek ożenił się z Kunegundą Duninówną i miał trzech synów: Andrzeja, Tadeusza i Feliksa. Zienki należały do dóbr łomnickich obejmujących na przełomie XVIII i XIX wieku: Łomnicę, Zienki, a później również: Zbójno, Zawadówkę, Załucze i Lipniak.

W 1796 roku te dobra dostały się w ręce Karola Godowskiego. Karol Godowski zmarł w 1824 roku, a majątek Łomnica podzielono między Piątkowskich, Godowskich, Osieckich i Babskich. Zienki odziedziczyli Godowscy.

W 1827 roku w tej wsi było 25 domów i 250 mieszkańców

Dziedzicem Zienek w czasie powstania styczniowego był Jan Godowski, który w przeciwieństwie do Krassowskich z Pieszowoli i Liniewskich z Lejna, nie sympatyzował z ruchem powstańczym. Tak opisał go Józef Seweryn Liniewski w swoich pamiętnikach. „Jan Godowski człowiek już niemłody, konserwatysta, w wyobrażeniach zardzewiały, wszelkim ruchom narodowym nieprzyjazny o powstańcach z pogardą się odzywający”.

We wrześniu 1863 roku powstańcy aresztowali Godowskiego za nieprzychylną postawę i nie opłacenie składek powstańczych.

W ramach uwłaszczenia w 1864 roku w tej wsi utworzono 35 gospodarstw rolnych.

W 1892 roku w wieś liczyła 32 domy i 250 mieszkańców. W 1921 roku w tej wsi (gmina Wola Wereszczyńska) było 48 budynków mieszkalnych i 222 mieszkańców. W odróżnieniu od wsi Zbójno wszyscy mieszkańcy podali wiarę prawosławną, ale też wszyscy określili się jako Polacy.